111.png){kind=small}
Tổng thống Trump ký sắc lệnh chấm dứt quyền công dân theo nơi sinh tại Mỹ. Ngày 20/01/2025, ngay sau khi nhậm chức nhiệm kỳ thứ hai, Tổng thống Donald Trump đã ký Sắc lệnh Hành pháp 14160, chấm dứt quyền công dân theo nơi sinh đối với trẻ em có cha mẹ không phải là công dân hoặc thường trú nhân hợp pháp của Hoa Kỳ.
Trump hiện thực hóa cam kết tranh cử
Trong chiến dịch tranh cử năm 2024, ông Trump cam kết sẽ chấm dứt quyền công dân theo nơi sinh, cho rằng điều này dẫn đến "du lịch sinh con" và nhập cư bất hợp pháp. Chỉ vài giờ sau khi trở lại Phòng Bầu dục, ông đã ký sắc lệnh này, đánh dấu một trong những động thái cứng rắn nhất đối với chính sách nhập cư trong lịch sử hiện đại của Mỹ.
Theo sắc lệnh, trẻ em sinh ra tại Mỹ sẽ không tự động trở thành công dân nếu cha mẹ thuộc một trong các trường hợp sau:
Cả cha và mẹ đều không phải là công dân hoặc thường trú nhân hợp pháp của Hoa Kỳ.
Cha mẹ chỉ cư trú tại Mỹ bằng các loại thị thực tạm thời như visa du học, visa lao động, visa du lịch hoặc theo diện miễn thị thực.
Sắc lệnh dựa trên cách diễn giải mới về Tu chính án thứ 14 của Hiến pháp Mỹ, trong đó chính quyền Trump cho rằng chỉ những người có tình trạng hợp pháp và thường trú tại Hoa Kỳ mới thực sự "chịu sự quản lý của pháp luật Mỹ".
Những tranh cãi pháp lý nổ ra
Ngay sau khi được công bố, sắc lệnh đã vấp phải sự phản đối mạnh mẽ từ các học giả pháp lý, đảng Dân chủ và các tổ chức nhân quyền. Họ cho rằng sắc lệnh này vi phạm trực tiếp Tu chính án thứ 14 của Hiến pháp, vốn quy định rằng mọi người sinh ra trên đất Mỹ đều là công dân. Nhiều chuyên gia khẳng định, chỉ Quốc hội hoặc Tòa án Tối cao mới có thể thay đổi cách diễn giải về quyền công dân, chứ không phải thông qua một sắc lệnh hành pháp.
Chỉ trong vòng ba tuần sau khi sắc lệnh được ký, hơn 22 bang và nhiều tổ chức dân sự đã đệ đơn kiện nhằm ngăn chặn nó có hiệu lực vào ngày 20/02/2025. Đến ngày 11/02, một thẩm phán liên bang ở bang Washington đã ban hành lệnh cấm khẩn cấp đối với sắc lệnh, cho rằng nó vi hiến. Tuy nhiên, chính quyền Trump tuyên bố sẽ kháng cáo, đẩy cuộc chiến pháp lý này lên các cấp cao hơn.
Tác động của sắc lệnh đến cộng đồng nhập cư
Việc chấm dứt quyền công dân theo nơi sinh có thể ảnh hưởng đến hàng chục nghìn trẻ em mỗi năm. Theo thống kê của Viện Chính sách Di trú (MPI), mỗi năm có khoảng 300.000 trẻ em được sinh ra từ cha mẹ không phải là công dân Mỹ. Nếu sắc lệnh này được thực thi, nhiều gia đình sẽ đối mặt với tình trạng con cái không có quốc tịch, gây ra hệ lụy nghiêm trọng về quyền lợi y tế, giáo dục và pháp lý.
Đối với các gia đình nhập cư theo diện hợp pháp, sắc lệnh này không có tác động tức thời. Những người tham gia các chương trình như EB-5 vẫn giữ nguyên quyền công dân cho con cái khi sinh ra tại Mỹ. Tuy nhiên, những người mang visa lao động tạm thời như H-1B có thể bị ảnh hưởng.
Liệu Tòa án Tối cao có giữ nguyên sắc lệnh?
Với việc sắc lệnh đang bị thách thức tại tòa án, câu hỏi lớn nhất hiện nay là liệu Tòa án Tối cao có giữ nguyên hay bác bỏ nó. Trong những năm qua, Tòa án Tối cao với đa số thẩm phán bảo thủ do Trump bổ nhiệm có thể sẽ xem xét lại cách diễn giải Tu chính án thứ 14. Nếu sắc lệnh được duy trì, nó sẽ đánh dấu một sự thay đổi mang tính lịch sử đối với luật nhập cư của Mỹ.
Dù vậy, cuộc chiến pháp lý này có thể kéo dài hàng tháng, thậm chí hàng năm, trước khi có kết quả cuối cùng. Trong thời gian đó, sắc lệnh vẫn chưa thể có hiệu lực, và quyền công dân theo nơi sinh vẫn được duy trì theo luật hiện hành.
Kết luận
Sắc lệnh Hành pháp 14160 của Tổng thống Trump là một động thái gây tranh cãi lớn, làm dấy lên làn sóng phản đối từ nhiều bang và tổ chức dân sự. Khi các vụ kiện tiếp tục diễn ra, tương lai của chính sách nhập cư Mỹ vẫn còn bỏ ngỏ.
Liệu Tòa án Tối cao sẽ đứng về phía Trump hay giữ nguyên truyền thống hơn một thế kỷ về quyền công dân theo nơi sinh? Câu trả lời sẽ quyết định số phận của hàng trăm nghìn trẻ em sinh ra tại Mỹ mỗi năm.
Nguồn: